کد مطلب:36215 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:127
[صفحه 236] «و از اشخاص نباش كه موعظه، سودی به آنان ندهد مگر توام به آزار و رنج موكد باشد زیرا انسان عاقل از راه آموزش و آدب آموزی، پند می پذیرد و بهائم و چهارپایان با كتك خوردن فرمان پذیر شوند» انسان با پند و اندرز و راهنمائی به راه آمده و توجه پیدا می كند و راه خود را می یابد و نیاز به تندی و خشونت و ضرب و شتم ندارد و از اینرو بزرگان دین از مردم انتظار داشتند كه رهنمودهای آنان را با گوش جان پذیرفته و به كار ببندند. امام امیرالمومنین علیه السلام می فرماید: «رحم الله امرءا سمع حكما فوعی و دعی الی رشاد فدنا و اخذ بحجزه هاد فنجا»[1]. «رحمت خدا بر كسیكه كلام حكمتی ر شنیده و ان را بگیرد و ضبط كند، و به سوی رشد و صلاح و راه صحیح خوانده شود پس نزدیك گردد و چنگ به دمن یكنفر راهنما زده و نجات پیدا كند». و نیز آنحضرت خطاب به اصحاب خود می فرماید: مالی اراكم اشباحا بلا ارواح و ارواحا بلااشباه و نساكا بالاصلاح و تجارا بلا ارباحو ایقاظا نوما و شهودا غیبا و ناظره عمیاء و سامعه صماء و ناطقه بكماء.[2]. «چیست مرا كه می بینم شما را قالبهای بی روح و روحهای بی قاالب و عبادت كنندگان بی صلاحیت و تجارت كنندگان بی منفعت و بیداران خواب رفته و حاضران در حقیقت عائب و بینایان كور و شنودندگان كر و گویندگان لال؟ حضرت صادق علیه السلام می فرماید: من وعظه الله بخیر فقبل فله البشری و من لم یقبل فالنار له احری»[3]. «كسیكه خداوند، او را به خیر پند دهد و او نپذیرد مژده و بشارت برای او و كسیكه نپذیرد آتش از برای او سزاوارتر می باشد». و گاهی از عدم توجه مستمعان، سخت ناراحت می شدند چنانكه روزی جماعتی از شیعه به حضور امام باقر علیه السلام آمدند حضرت آنان را موعظه كرد و تحذیر فرمود در حالی كه آنان در غفلت بوده و توجه به سخن امام نداشتند حضرت خشمگین شده [صفحه 237] مدتی سر به پائین انداختند سپس سر را بسوی آنان بلند كرده و فرمودند: «ان كلامی لو وقع طرف منه فی قلب احدكم لصار میتا الا یا اشباحا ارواح و ذبابا بلا مصباح كانكم خشب مسنده و اصنام مربده الا تاخذون الذهب من الحجر؟ ال تقتبسون الاضیاء من النور الازهر؟ الا تاخذون اللولو من البحر؟ خذو الكلمه الطیبه ممن قالها و ان لم یعمل بها فان الله یقولو: الدین یستمعون القول فیتبعون احسنه اولئك الذین هداهم الله»[4]. «همانا اگر بخشی از كلام من در قلب یكی از شماها واقع میشد هر آینه جان می داد. آگاه باشی ای قالبهای بی روح و ای مگسهای بدون چراغ گویا چوبهای خشك متكی بر دیوار، و بتهائی غبار آلود و قحطی زده و بی طراوت می باشید. آیا از سنگ، طلا، نمی گیرید؟آیا از نور فروزان، روشنی نمی گیرید؟ آیا لولو و جواهرات از دریا نمی گیرید؟ كلمه ی طیبه و سخن پاكیزه را از هر كسی كه گفت بگیرید هر چند بدان عمل نكند زیر خدا می فرماید: آنان كه گفتار را شنیده و بهترینش را پیروی می كنند خداوند، آنان را هدایت فرموده است».
(و لا تكونن ممن لا تنفعه العظه الا اذا بالغت فی ایلامه فان العاقل یتعظ بالاداب و البهائم لا تتعظ الا بالضرب)
صفحه 236، 237.